Of is het zo dat nu ook de PvdA haar oren laat hangen naar simpel populisme en er ook binnen die partij geen ruimte meer is voor mensen die keuzes moeten maken in lastige, ingewikkelde kwesties waarbij het soms kiezen is uit twee kwaden, en waarbij wát je ook kiest, je het áltijd verkeerd doet?
Vriend en vijand waren het er wel over eens: William Moorlag was als gedeputeerde een kundig bestuurder in de provincie Groningen met een sociaal hart. Als Kamerlid leek hij het in zich te hebben om straks, ook in het aardbevingsdossier, duchtig tegengas te kunnen geven.
Maar mogelijk gaat hij het niet redden, want binnen de PvdA is grote onvrede over zijn activiteiten tijdens een vorige functie als directeur van de Sociale Werkplaats Alescon. Daar ging hij in 2015 aan de slag, nadat hij was gestopt als gedeputeerde in Groningen. Bij Alescon was vier jaar er voor, in 2011, een constructie bedacht om vierhonderd mensen aan werk te helpen door hen op een payroll te plaatsen. Dat was een lastige afweging. Nadeel was namelijk dat die mensen minder goede arbeidsvoorwaarden kregen: zo krijgen ze onder meer geen dertiende maand. Voordeel was echter wel dat deze mensen werk hadden.
Deze lastige beslissing was genomen toen Moorlag zelf nog geen directeur was, en was bovendien genomen in overleg met de FNV en politieke bestuurders. Maar eerder dit jaar, in 2017, kwam er een nieuwe FNV bestuurder die het niet met de pay-roll constructie eens was, en dat aanhangig maakte bij de rechter. Deze gaf de vakbond gelijk, en oordeelde dat de in 2011 gekozen oplossing niet conform de wet was. En sindsdien is het prijsschieten op Moorlag.
Zeker: critici van Moorlag hebben beslist een punt. De wet is de wet, en als de pay-roll constructie niet correct was, dan moet deze worden teruggedraaid.
Al was er voor die gekozen oplossing toch best wat te zeggen: want door zo’n payroll constructie loop je misschien een dertiende maand mis, maar je hebt tenminste wél werk. En mensen met een zwakke positie op de arbeidsmarkt aan een baan helpen bij sociale werkplaatsen, dat is een zeer belangrijke en wenselijke zaak die we hier in Nederland ten allen tijde moeten zien te behouden. Maar of een dertiende maand daar altijd bij moet horen, dat kun je je misschien afvragen.
In elk geval is de boosheid van een deel van de achterban op Moorlag niet goed te begrijpen. Want wat heeft hij nu helemaal verkeerd gedaan? Hij heeft een beleid verdedigd dat ooit was ingezet met medeweten van de vakbonden, maar dat na de komst van een andere vakbondsman plotseling ter discussie kwam te staan. Misschien terecht, misschien niet, maar is de pay-roll constructie dan werkelijk zó verderfelijk als dat er toe kan leiden dat vierhonderd mensen werk hebben in plaats van thuis zitten? OK: de rechter heeft anders geoordeeld, maar daarmee is Moorlag toch nog geen onmens?
Wat nog het meeste steekt is dat Moorlag geen gelegenheid krijgt om zichzelf te verdedigen: het partijbestuur van de PvdA heeft al geoordeeld dat Moorlag moet opstappen. De nieuwe partijvoorzitter Nelleke Vedelaar vindt dat hij de handdoek in de ring moet werpen.
Misschien is kritiek op Alescon en op Moorlag terecht, en zeker sinds de uitspraak van de rechter kun je dat wel zo stellen. Maar misschien kan dat er gewoon ook toe leiden dat Alescon haar beslissingen aanpast en over gaat tot de orde van de dag.
William Moorlag stond met zijn voeten in de blubber, en heeft vuile handen gemaakt door mensen werk te bieden. Hij heeft daarmee een naar nu blijkt fout beleid verdedigd. Maar dat is heel iets anders dan dat hij iets onoirbaars heeft gedaan. Besturen in Nederland wordt straks wel een heel tricky business wanneer we onze oren voortdurend naar simpel populisme laten hangen. Soms moet je nu eenmaal kiezen uit twee kwaden, en gelukkig zijn er nog bestuurders die hun vingers willen branden aan ingewikkelde kwesties, ook al winnen ze daarmee niet de populariteitsprijs.
En aan de beulen van de JS zouden we willen zeggen: “maak het kort…”
