“In het kort werkt een verkeerslicht als volgt: alle rijstroken die naar een verkeerslicht gaan hebben zogeheten lussen in het wegdek die voertuigen ‘zien’ aankomen. Al werken sommige verkeerslichten ook met camera’s of apps”, vertelt IJedema. De gegevens die deze sensoren verzamelen, worden naar de verkeersregelinstallatie (VRI) gestuurd: een computer die bij de verkeerslichten alles aanstuurt, de data verwerkt en beslist welke rijstroken wanneer groen krijgen om het verkeer zo goed mogelijk te laten doorstromen.
De rondes van verkeerslichten
Verkeerslichten draaien gewoonlijk in vaste rondes. In de stad Groningen krijgen fietsers vaak twee keer in zo’n ronde groen, omdat de gemeente fietsen zo aangenaam mogelijk wil maken. De snelheid van de ronde is verkeersafhankelijk: komt er ergens veel verkeer aan, dan kan een richting langer een groen verkeerslicht krijgen en komt er geen verkeer aan dan kan een richting worden overgeslagen. Omdat het niet op elk moment van de dag even druk is, hebben alle lichten dagelijks drie verschillende rondes: een voor de ochtendspits, een ronde voor de avondspits en een overige ronde. Ook kunnen de rondes worden aangepast als er bijvoorbeeld een belangrijke sportwedstrijd is en er veel verkeer naar en van de wedstrijd gaat. IJedema en Van Schoonhoven kunnen daarnaast handmatig aan de duur van het groene licht sleutelen, maar niet aan de timing, dus wanneer het verkeerslicht groen wordt. Die is namelijk beveiligd. Ze kunnen wel handmatig de verkeerslichten op oranje of rood zetten.
Even wachten
“Op een paar plekken in de gemeente zijn nog verkeerslichten te vinden die niet verkeersafhankelijk zijn en een vast rondje draaien ongeacht verkeer”, vertelt IJedema. In de stad vind je die niet, al zijn er wel bepaalde verkeerslichten die op rustige momenten standaard de richting met het meeste verkeer op groen hebben staan. “Mocht je dan uit een andere richting komen, dan zou het kunnen zijn dat je even moet wachten op het groene licht terwijl er niets aankomt. De VRI heeft dan even tijd nodig om te schakelen, het kruispunt ‘leeg te maken’ en de richting waar jij vandaan komt groen licht te geven.”
Groen voor hulpdiensten en bussen
Voor een aantal voertuigen springt een verkeerslicht sneller op groen. Hulpdiensten en bussen krijgen sneller groen door een signaal dat een kastje in hun voertuig naar verkeerslichten op de route stuurt. Van Schoonhoven: “Bij hulpdiensten met zwaailicht en sirene krijgen alle rijstroken vanuit die richting groen. Het wachtende autoverkeer kan direct wegrijden en de ambulance, politie- of brandweerauto kan tegelijk meerijden door groen. De overige stromingen worden dan tegengehouden.” Onder bepaalde voorwaarden kunnen ook bussen versneld groen krijgen: zo moet het altijd een dienstrit zijn of moet de bus bijvoorbeeld vertraging hebben.
Gekoppelde en intelligente verkeerslichten
Om de doorstroom in de stad te verbeteren zijn sommige verkeerslichten aan elkaar gekoppeld, legt Van Schoonhoven uit. “Op de Stationsweg hebben we dat een poosje gehad, dan kan het verkeer soepeler doorstromen.” De verkeerslichten op de westelijke ringweg zijn ook een voorbeeld van gekoppelde lichten. Zeventien verkeerslichten in Groningen zijn ‘intelligent’. Er worden de komende jaren meer intelligente verkeerslichten, zogenaamde iVRI’s, geplaatst. Met een app op je mobiele telefoon geef je door dat je eraan komt, waardoor het verkeerslicht rekening kan houden met je komst. Automobilisten kunnen via de Flitsmeister-app zelfs zien of ze sneller of juist langzamer moeten rijden om een groen verkeerslicht te halen. Fietsers kunnen met de Ring-Ring-app hun komst aankondigen. Van Schoonhoven: “Zo heb je zelf een beetje invloed op hoe snel jouw verkeerslicht op groen springt.” Het slimme verkeerslicht gebruikt alleen informatie over het aantal voertuigen op een bepaalde plek met een bepaalde snelheid. De privacy is gewaarborgd. Het hoeft niet te weten wie je bent.
