De Nieuwe Markt en het Forum vormden het decor voor een ontvangst door de gemeente Groningen. Stralende zon en een strakblauwe lucht. Een plein vol optimistische lokale bestuurders. Je zou de indruk krijgen dat het goed gaat met het lokaal bestuur.
Schijn bedriegt. Donkere wolken pakken zich samen boven gemeentelijk Nederland. Dat heeft alles te maken met geld. Vanaf 2026 dreigt een enorme kaalslag. Den Haag roomt vanaf dat moment jaarlijks 3 miljard euro af van de middelen die gemeenten ontvangen. En dat is een ramp in wording.
Wie de ontwikkeling van de bouw van het Forum, de renovatie van de Oostwand en de verdere investeringen in de binnenstad heeft gevolgd, weet dat hiermee veel geld mee is gemoeid. En dat geldt natuurlijk niet minder voor andere ruimtelijke plannen zoals het stationsgebied, Kardinge, Meerstad en de Suikerzijde.
En ook op sociaal terrein zijn forse investeringen nodig. In armoedebeleid, leefbaarheid van buurten en wijken, sport en gezondheid. Allemaal terreinen waar gemeenten als eerste aan zet zijn. En dan helpt het niet als Den Haag met de botte bijl hakt in de gemeentefinanciën.
Intussen heeft men in Den Haag de mond vol van het belang van lokale democratie en spoort het kabinet gemeenten aan vaart te maken met de bijvoorbeeld de bouw van woningen en de aanleg van nieuwe wijken. Hartverwarmend allemaal. En vooral heel cynisch. De dreigende korting die gemeenten boven het hoofd hangt onderdrukt het vermogen van gemeenten om als eerste overheid voortvarend en duurzaam maatschappelijke vraagstukken ter hand te nemen.
Er is klemmende behoefte aan een beter verhaal over hoe we in Nederland vorm en inhoud geven aan de lokale democratie. Visie dus. En daar hoort ook geld bij. Hier geldt: ‘boter bij de vis’. Van Kabinet-Rutte valt weinig te verwachten. En van onze premier zelf al helemaal niet. Rutte noemt Thorbecke als zijn grote bron van inspiratie. Daar is weinig van te merken. Den Haag doet er goed aan het niet bij ronkende taal te laten maar gemeenten letterlijk de middelen te verschaffen die nodig zijn om betekenis vol te investeren in de samenleving. Thorbecke zou het toejuichen.
Frank de Vries, oud-wethouder van Groningen (2006-2012)
