De manifestatie is onderdeel van de Climate Adaptation Week die van di 19 – za 25 januari in Groningen plaats zal vinden. Negen ontwerpteams studeren op een even groot aantal opgaven. Deze bevinden zich alle in een spreekwoordelijke (dikke) taartpunt tussen Schiermonnikoog en Zuidlaren. Grofweg gaat het om het stroomdal van de Drentse Aa en de Hunze: de rivieren die Groningen voor een belangrijk deel hebben gevormd.
In deze taartpunt komen we zo ongeveer alle landschapstypen tegen die we ook elders in de Waddenregio kunnen aantreffen: van kleigronden en veenafgravingen tot het zand van de Hondsrug. Juist dit maakt de uitsnede zo bijzonder. Hier kunnen we – als ware Groningen een bouillonblokje – heel veel relevante opgaven manifest maken en van een oplossing of ten minste een inspirerende denkrichting voorzien. En daarvan kunnen niet alleen andere plekken langs de Nederlandse, Duitse en Deense waddenkust profiteren. Ook voor andere delta’s in de wereld kan het van grote waarde zijn.
Er zijn negen gebieden die onder de loep worden genomen van negen ontwerpbureaus. Hieronder de gebieden, de opgaven en de ontwerpbureaus die eraan verbonden zijn.
De vijf locaties in het stedelijke gebied van Groningen
De binnenstad van Groningen vormt in de zomer een groot hitte eiland waarbij verkoeling moeilijk te vinden is. We willen meer groen toevoegen en de leefkwaliteit in de binnenstad verbeteren. Daarnaast ervaren het zogenoemde ‘afvoerputje’ van de binnenstad; het Minervaplein en het gedempte Zuiderdiep, problemen op gebied van wateroverlast.
Ontwerpbureau: LIST gevestigd in Frankrijk (Parijs) LIST is een bureau dat zich bezig houdt met architectuur, stedenbouwkunde en onderzoek. LIST ontwikkelt een aanpak die de beroepspraktijk en het onderzoek bij elkaar brengt, met als doel zich tussen disciplines te positioneren (architectuur, stedenbouwkunde, landschapsarchitectuur en planologie).
De Hereweg/Rijksstraatweg is een belangrijke toegangsweg vanuit het Zuiden de stad in. De plannen voor Ring Zuid en het Zuiderplantsoen bieden mogelijkheden om van de Hereweg een nieuwe aantrekkelijkere en klimaatrobuuste stadentree te maken waarbij een goede balans gezocht wordt tussen mobiliteit en leefkwaliteit. Het centrum van Haren is de ontwerplocatie. Het centrum en met name het Raadhuisplein is erg versteend waardoor het een hete en onaangename plek is in de zomer. De wens is om het groene, lommerijke karakter van Haren ook terug te laten komen in het centrumgebied.
Ontwerpbureau: Agence ter gevestigd in Frankrijk (Parijs) Agence ter is verdiept zich in stedenbouwkunde, architectuur en landschapsarchitectuur. Agence ter streeft naar een ruimdenkende aanpak met een intellectuele nieuwsgierigheid en de wens om bij te dragen aan de veranderende wereld van vandaag. Agence Ter biedt neemt het landschap als uitgangspunt maar zonder grenzen op te leggen.
De Damsterdiepzone is een ontwikkelzone waar wonen, werken en leefkwaliteit samen moeten komen waarbij de connectie met de binnenstad en Meerstad gezocht wordt. In de Damsterdiepzone wordt ingezoomd op bedrijventerrein Driebond. Het bedrijventerrein vormt een groot hitte eiland waar wateroverlast verwacht wordt door de toekomstige effecten in het weer. Door samen te werken met de lokale ondernemers willen we de verblijfskwaliteit van Driebond verbeteren.
Ontwerpbureau: TREDJE NATUR uit Denemarken Tredje Natur zoekt naar een manier waarop de relatie tussen de hulpbronnen van de planeet en onze consumptie evenwichtiger is. Vanuit het oogpunt zijn steden, gebouwen en natuur dus geen tegenstellingen, maar eerder de voorwaarden voor elkaar bij het maken van projecten die bijdragen aan de benodigde transitie.
Een aanzienlijk deel van de groei van de stad zal in de westflank plaatsvinden. Er worden momenteel plannen gemaakt voor de transitie van het voormalig suikerunie terrein. De Suikeras, tussen suikerunie terrein en de binnenstad, wordt een belangrijke toegangsroute via het Hoendiep en de Aweg. Het gedeelte van de Aweg tot de binnenstad wordt nader uitgewerkt tot een verkoelende plek waarbij leefkwaliteit centraal staat.
Ontwerpbureau: West 8 uit Nederland (Rotterdam), Verenigde Staten (New York) en België.
West 8 is een internationaal bureau voor stedenbouwkunde en landschapsarchitectuur. Met een multidisciplinaire benadering van complexe ontwerpvraagstukken, heeft West 8 uitgebreide ervaring met grootschalige stedelijke masterplanning en ontwerp, landschapsinterventies, projecten aan het water, parken, pleinen en tuinen.
De Reitdiep-As verbindt de stad met het buitengebied, maar ook het buitengebied met de stad. Dit is de cultuurhistorische verbinding tussen Middag Humsterland en de historie van Stad. Bovendien vormt de ReitdiepAs de natuurlijke ader die Groningen met de Waddenzee verbindt. Het Hanzehogeschool ontwerpteam, het Kenniscentrum NoorderRuimte en Academie Minerva, zoomt binnen deze landschappelijke context in op de Zernike campus als de schakel tussen stad en land. De ontwerpopgave richt zich op de wederkerige verbinding tussen stedelijk en landelijk, Stad en Ommeland en verbeeldt een klimaatbestendige veerkrachtige toekomst. Het Reitdiep is ook een historische aanvoerroute van voedsel en goederen naar de Stad en de Zernike campus wordt ingezet als link tussen een circulaire, lokale en organische voedselproductie en -consumptie.
Ontwerpbureau: Hanzehogeschool ontwerpteam, Kenniscentrum NoorderRuimte en Academie Minerva
Tussen het Drents Plateau en Groningen ligt water voor de stad. Een ontwerpbureau gaat aan de slag met de opgave voor behoud van het veen en (piek)berging van kwel- en regenwater gecombineerd met kansen voor onder andere een nieuw wingebied van drinkwater, waterzuivering, nieuwe natuur, en recreatie. Binnen deze locatie wordt ingezoomd op de driehoek van veenpolders aan de ‘harde’ kant van Groningen.
Ontwerpbureau: B+B urbanism and landscape architecture uit Nederland (Amsterdam) Bureau B+B koppelt ruime ervaring aan jong talent. Doordat het bureau zichzelf continu vernieuwt, vinden we verfrissende oplossingen voor actuele thema’s.
In het historische wierdenlandschap gaat het ontwerpbureau aan de slag met de vraag; hoe kan de Reitdiepzone de (piek)berging van zoet water combineren met nieuwe vormen van veeteelt en graslandbeheer met een gesloten kringloop en nieuw landelijk wonen? Biodiversiteit speelt een belangrijke rol in dit gebied waarbij we moeten omgaan met het behoud van de weidevogels en de vismigratie. Bij het ontwerp wordt voortgebouwd op de karakteristieke schoonheid van het Wierdenlandschap.
Ontwerpbureau: MORE Landscape uit Nederland (Amsterdam) MORE landscape is een ontwerpbureau voor Landschapsarchitectuur en Stedenbouw. MORE landscape werkt van gedetailleerde product ontwerpen tot aan visies op de schaal van de wereld, en mengt zich in urgente ontwerp discussies en onderzoek. MORE landscape werkt altijd in integrale teams met meerdere disciplines, in verschillende combinaties van ontwerp teams
Het hoge land langs de Waddenzee moet zich aanpassen op de effecten van het veranderende klimaat waarbij waterveiligheid een prioriteit is. Het ontwerpbureau zoekt een oplossing voor een hoogwaterveiligheid gecombineerd met een lange termijn strategie waarbij zilte landbouw, duurzame energie en wonen en werken een rol spelen.
Ontwerpbureau: Flux landscape architecture uit Nederland (Utrecht) Flux landscape architecture is een bureau voor landschapsarchitectuur. Flux kenmerkt zich door een onderzoekende en conceptgedreven aanpak. Het werk bevat verschillende schaalniveaus, van ontwerpend onderzoek tot concrete ruimtelijke ontwerpen voor landschappen en openbare ruimtes. Projecten zijn zowel stedelijk als landschappelijk en vaak gerelateerd aan thema's als klimaatsverandering, nieuwe vormen van ecologie, energietransitie, gezondheid, mobiliteit en circulaire economie.
Ook de eilanden in de Waddenzee moeten zich aanpassen aan het veranderende klimaat. Er wordt gezocht naar een nieuwe overgang van Wad en Noordzee die bijdraagt aan de lange termijn opgaven voor de Waddenzee. Voor het eiland Schiermonnikoog ligt de opgave om een zelfvoorzienende vorm te krijgen in combinatie met kustverdediging, een eigen zoetwatervoorraad, waterzuivering, opwek van duurzame energie, landbouw en een dynamische natuur.
Ontwerpbureau: LAMA landscape architects uit België (Lier) LAMA landscape architects is een gedreven landschapsarchitecten bureau. Voor het oplossen van vraagstukken streeft LAMA naar een integrale benadering. Vraagstellingen en problemen worden in een brede context geplaatst om koppelingen te zoeken met andere locatiespecifieke, ruimtelijke en functionele opgaven. Het team van LAMA bestaat o.a. uit expertise in landschapsarchitectuur, stedenbouw, architectuur, ecologie en hydrologie.
