In Groningen ontwikkeld anti-pestprogramma wint Europese prijs voor criminaliteitspreventie

KiVa won de prijs vanwege de krachtige manier waarop het programma helpt bij het scheppen van een veilig schoolklimaat, met minder kinderen en jongeren die anderen pesten. Een veilig schoolklimaat is volgens Beatrice Ask, de Zweedse minister van Justitie die de prijs woensdagavond 9 december uitreikte, gunstig voor de preventie van criminaliteit: "Bij preventie van criminaliteit is het het beste dat programma’s zich richten op kinderen. Het is daarbij van belang dat we in de EU kennis delen over succesvolle programma’s."
 
In het KiVa anti-pestprogramma worden leerkrachten geschoold om gezonde omgangsvormen tussen kinderen te stimuleren. Voor leerkrachten is er een lessenpakket ontwikkeld, waardoor zij pesten met de leerlingen kunnen bespreken. Belangrijk in de Finse aanpak is dat pesten wordt gezien als iets waarbij de hele klas is betrokken. Er wordt niet alleen gelet op de daders en slachtoffers, maar ook op de kinderen die de dader helpen of aanmoedigen. Verder is er een belangrijke rol weggelegd voor kinderen die opkomen voor het slachtoffer. Het Finse ministerie van Onderwijs heeft vier jaar geleden het initiatief genomen om het pesten landelijk tegen te gaan. Daarbij hebben ze de leiding van het project in handen gegeven van Christina Salmivalli, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Turku.
 
TRAILS-inbreng
Het Finse anti-pestprogramma voldoet aan alle wetenschappelijke standaarden en is grondig geëvalueerd. De Finse onderzoekers krijgen bij de evaluatie van hun programma hulp uit Nederland. René Veenstra, als socioloog verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, doet netwerkanalyses voor het Finse programma. “We brengen precies in kaart wie door wie wordt gepest en wie door wie wordt verdedigd. Die netwerkaanpak geeft leerkrachten handvaten om het pesten als een groepsproces te bekijken,” licht Veenstra toe. De netwerkbenadering van pesten is ontwikkeld door Veenstra en collega’s binnen TRAILS, een grote studie naar de psychische, sociale en lichamelijke ontwikkeling van kindertijd tot in de volwassenheid in de algemene bevolking. TRAILS wordt uitgevoerd in het noorden van het land door een samenwerkingsverband van het Universitair Medisch Centrum Groningen en het ErasmusMC. De TRAILS-aanpak van ‘wie pest wie’ is een kernonderdeel van het Finse anti-pestprogramma.
 
Bewezen effectief
In Nederland zijn er allerlei anti-pestprogramma’s in omloop, maar die programma’s zijn niet zo grondig ontwikkeld en zelden of niet geëvalueerd. Veenstra: “Als de politiek en het ministerie van Onderwijs het pesten goed willen aanpakken, dan zouden ze nu contact moeten opnemen met hun collega’s in Finland. Het KiVa anti-pestprogramma is bewezen effectief. Op vrijwillige basis doet inmiddels de helft van de scholen in Finland aan het programma mee en het pesten neemt er drastisch af. Het percentage van kinderen dat stelselmatig fysiek wordt gepest nam op KiVa scholen af van 4.3% naar 2.6%. Op de controlescholen nam dat percentage juist toe van 4.5% naar 5.1%. Ook voor tal van andere uitkomsten laat het KiVa programma dat het bijdraagt aan de veiligheid en het welzijn van kinderen.”
 
Over de European Crime Prevention Award  
De Europese prijs voor criminaliteitspreventie, een initiatief van het European Crime Prevention Network, werd voor de twaalfde maal uitgereikt. Omdat Zweden de tweede helft van 2009 voorzitter is van de EU werd het evenement dit keer in Stockholm georganiseerd. De jury voor de ECPA ontving dit jaar projecten uit zeventien EU-landen. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) is Nederlands contactpunt voor dit Europese netwerk. In 2005 won Nederland deze prijs.