Met de zogeheten ‘Human Lung Cell Atlas’ kunnen onderzoekers en artsen longziekten nu beter begrijpen en behandelen. Onderzoeker Martijn Nawijn leidt dit onderzoek in het UMCG en werkt al jaren aan de plattegrond van de long. “Met de plattegrond kunnen we vergelijken welke cellen in de gezonde long voorkomen, maar ook hoe deze veranderen bij verschillende ziektes en welke overeenkomsten er zijn tussen de ziektes.”
De onderzoekers ontdekten met deze plattegrond onder andere een soort witte bloedcel die niet in gezonde longen voorkomt, maar wel in longen van patiënten met longkanker, COVID-19 en longfibrose (littekens rondom de longblaasjes). Nawijn: “De ontdekking dat één soort cel betrokken is bij deze verschillende ziekten onthult een totaal andere manier van kijken naar longziekten, die mogelijkheden biedt voor nieuwe behandelingen. Onze bevindingen suggereren ook dat therapieën die voor de ene ziekte werken, mogelijk ook andere ziekten kunnen helpen verlichten.”
Sneller en gerichter handelen
In de Human Lung Cell Atlas zit data van 40 studies en 2.4 miljoen cellen van 486 verschillende mensen. Nawijn en zijn collega’s zijn ook al bezig met een volgende versie van de plattegrond: “Uiteindelijk willen we een referentieplattegrond maken, waarmee artsen een monster van de patiënt mogelijk kunnen vergelijken om de ziekte en de onderliggende mechanismen snel in kaart te brengen.” Op deze manier kunnen artsen in de toekomst patiënten veel sneller en gerichter behandelen met een behandeling die is afgestemd op de patiënt.
De plattegrond van de long is tot stand gekomen door een grote internationale samenwerking van onderzoekers van het meer dan 40 instituten over de hele wereld en is gecoördineerd door onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Groningen, het onderzoekscentrum Helmholtz Munich en Northwestern University Feinberg School of Medicine uit Chicago.
The Human Cell Atlas
De plattegrond van de long is onderdeel van een groter project, ‘The Human Cell Atlas’, waarin onderzoekers elke cel in het menselijk lichaam in kaart willen brengen, met als doel om de menselijke gezondheid en het ontstaan, verloop en behandeling van ziekten beter te begrijpen. Dit is een internationale samenwerking die in 2016 is opgezet door onderzoekers Sarah Teichmann van het Wellcome Sanger Institute (Verenigd Koninkrijk) en Aviv Regev van het Broad Institute of MIT and Harvard (USA). Inmiddels werken meer dan 2.900 onderzoekers uit 94 landen samen aan het project.
