Het monumentale pand waarin dat allemaal moet gaan gebeuren, ademt geschiedenis. Jarenlang diende het sikkelvormige pand, met aan de voorkant ontelbaar veel ramen, als loods voor stoomlocomotieven, later als busremise van de GADO en nog weer later als cultureel centrum.
En nu wordt het pand klaargestoomd voor de invulling van de Graanrepubliek. In de komende maanden worden de laatste puntjes op de i gezet. Twee enorme koperen distilleerketels van Hooghoudt, een van de initiatiefnemers van de Graanrepubliek, staan er al. Even verderop komt de geur van bierbrouwerij Eggens je al tegemoet, en in bakkerij Wiebrand en bij de pastamakerij wordt het Groningse graan verwerkt tot de heerlijkste broden en verse pasta’s.
Het pand gaat straks niet alleen open voor makers, maar juist ook voor het publiek. Met een restaurant, workshopruimtes en de mogelijkheid voor rondleidingen en proeverijen, kunnen bezoekers in het weekend genieten van alles wat de omgeving te bieden heeft.
Want waar het ook – of misschien wel juíst – om draait, is die omgeving van de Graanrepubliek. Ooit stond de regio Oost-Groningen bekend als ‘Graanschuur van Europa’, maar in de loop der jaren is er veel veranderd: het graan dat nog in Groningen verbouwd wordt, is vooral geschikt als diervoeding. Dat betekent niet alleen weinig smaak, relatief lage opbrengsten, maar ook een uitgeputte bodem én een teruglopende biodiversiteit.
Doodzonde, zo vond een groep lokale boeren, ondernemers en bedrijven, waaronder Hooghoudt. En dus sloegen ze de handen ineen. Met als resultaat: De Graanrepubiek. Niet alleen een fysieke plek dus, maar ook een coöperatie.
Uiteindelijk gaat het allemaal om smaak
Het doel? “Uiteindelijk gaat het allemaal om smaak”, legt Laurens Speek van Hooghoudt uit, een van de initiatiefnemers van de Graanrepubliek. “We willen graan weer speciaal maken door een plek te creëren waar we de smaak en kwaliteit van streekproducten naar een nieuw niveau kunnen tillen. Dat willen we bereiken in combinatie met het optimaal benutten van de bodem, en het bij elkaar brengen van boeren en producenten. De boer kent namelijk zijn land en het klimaat, en producenten weten wat ze nodig hebben voor hun product.”
Een win-winsituatie dus, waarbij er ook nog eens een stukje Groninger geschiedenis terug naar Groningen komt: Hooghoudt gaat namelijk weer voor het eerst sinds bijna een kwart eeuw weer zelf moutwijn destilleren, de basis van jenever. Dat gebeurt nu nog in België, waarna er in de bottelarij in Groningen smaken aan worden toegevoegd. Maar straks komt dat eerste stuk proces weer terug naar het Noorden.
Voor de consument is er over een paar maanden dus voor ieder wat wils. Op dit moment functioneert De Graanrepubliek al als maalderij, mouterij, bakkerij, brouwerij, slijterij, pastamakerij, educatiecentrum, smaaklaboratorium, proefkeuken en distilleerderij. Maar medio maart 2023 verwacht De Graanrepubliek haar bezoekerscentrum inclusief proeflokaal met terras te openen. Vanaf dan is óók het experience center van Hooghoudt open voor publiek en kunnen geïnteresseerden uit de regio en daarbuiten met eigen ogen zien hoe granen uit de omgeving worden gedistilleerd tot de allermooiste jenevers. “Het voelt fantastisch dat we nu in Groningen weer jenever gaan produceren. En dan ook nog op zo’n manier dat de wereld er een stukje mooier van wordt.”
