Nieuws

Uit de Groninger Archieven: Strenge maatregelen tegen de pest in 1712!

Groningen is in de greep van corona. Maar dat de stad strenge maatregelen moet nemen tegen infectieziekten is beslist niet nieuw. Zo was het in het jaar 1712 verboden voor schippers en andere reizigers om Groningen zo maar binnen te komen of om te vertrekken.


Leestijd: 2 minuten

Uit de Groninger Archieven: Strenge maatregelen tegen de pest in 1712!
Uit de Groninger Archieven: Strenge maatregelen tegen de pest in 1712!

Gelukkig kreeg schipper Schelte Alberts dat jaar wél toestemming om uit te varen. Daarover schrijft Jaline de Groot, publieksadviseur Groninger Archieven, een interessant blog op de website van Groninger Archieven. Hieronder haar blog over een ontwikkeling uit 1712, die aantoont dat we in Groningen ook al eerder voor hete vuren stonden, en dat in tijden dat er nog geen vaccins bestonden.

“Schelte Alberts
met sijn schip suo
periculo te mogen
vertrekken na Hamborgh [Hamburg]”

Dit staat naast de tekst, bij de resolutie van dinsdag 18 oktober 1712 (blz 219). Deze ‘margetekst’ is een samenvatting van de lange, officiële tekst, die de pagina vult. Wat zou hier aan de hand zijn?

In het resolutieboek van februari 1711 tot november 1714 zijn verschillende besluiten uitgevaardigd door het Groninger Stadsbestuur over een besmettelijke ziekte: de Pest. Alle personen en schepen die uit het Oostzeegebied komen, en uit plaatsen waar de ziekte was uitgebroken, moeten door de portiers en havenmeesters in Groningen worden geweerd. Ook voor reizigers uit Bremen en het gebied daaromheen wordt gewaarschuwd. In een latere resolutie staat dat reizigers en schippers moeten kunnen aantonen dat ze van een onbesmette plaats komen.

Schelte Alberts krijgt dus toestemming van het Stadsbestuur om met zijn schip uit Groningen naar een besmette plaats te varen (blz 219):

(…) dat hem mogte werden toegestaan met Sijn Schip
na Hamburgh te mogen vertrekken, 't welk gister avond
geladen waar, dat hem en de Coopluiden andersinds
groote schaade soude werden toegevoegt

Handel en economie blijven altijd een grote rol spelen in tijden van besmettelijke ziekten, dat was vroeger niet anders. Wat zou er in het schip hebben gezeten, dat de kooplieden anders schade zouden lijden als het niet de volgende dag zou vertrekken? Ze moeten zich in ieder geval wel houden aan de regels die onder andere de wet voorschijven. Voor Schelte Alberts en zijn kooplui betekent het dat het ‘suo periculo’ is, op eigen risico.

Heeren Borgemeesteren en Raad gemelte beurtman
geaccordeerd suo periculo te mogen vertrekken, doch ge-
ordonneerd bij sijn retour sigh exactelijk te reguleren
na de placcaaten door Haar Hoog Mogende wegens de
besmettelijke siekte in die quartieren geemaneerd.