VluchtelingenWerk zet juridische stappen tegen het Rijk en het COA vanwege opvangcrisis

Schadelijke omstandigheden in opvanglocaties

De manier waarop vluchtelingen nu worden opgevangen is schadelijk, zegt de organisatie. Kinderen kunnen niet naar school, er is onvoldoende gezond eten, er zijn vieze toiletten, er is gebrekkige toegang tot zorg en mensen moeten soms in een stoel of op de grond slapen. Bovendien wachten mensen dagelijks in Ter Apel op een bus die hen van de ene naar de andere crisisnoodopvang brengt. Recent sloeg ook de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd alarm over de risico’s op fysieke en geestelijke schade door de omstandigheden in de (crisis)noodopvang. 

Bovendien ontbreekt het na negen maanden noodopvang nog steeds aan zicht op verbetering voor duizenden asielzoekers. ​​”De opvang is niet tijdelijk onder de maat, dit is structureel geworden. We gaan dit niet als het nieuwe normaal accepteren”, zegt Frank Candel, directeur van VluchtelingenWerk Nederland. VluchtelingenWerk eist daarom in de aansprakelijkstelling dat vluchtelingen en asielzoekers uiterlijk 1 augustus weer kunnen worden opgevangen volgens de minimumnormen.

Volgens Candel is er geen gebrek aan oplossingen voor het tekort aan opvangplekken, maar ontbreekt het aan daadkracht. “Door onduidelijkheid over wie waarvoor verantwoordelijk is, is het vooral een bestuurlijke crisis. Het Rijk is nu niet bevoegd om geschikte opvanglocaties aan te wijzen. Daardoor lukt het niet om voldoende opvangplekken te vinden.” Een uitspraak van de rechter kan volgens de organisatie helpen om die impasse te doorbreken. “Een wet waarmee het Rijk geschikte opvanglocaties kan aanwijzen kan die doorbraak zijn, maar zou op zijn vroegst pas in 2023 in werking kunnen treden. Intussen kan het elke avond zover zijn dat asielzoekers op straat belanden. Dit gaan wij niet afwachten, de tijd is op.”

Het is niet voor het eerst dat vluchtelingen in geïmproviseerde noodopvanglocaties moeten wonen, maar in tegenstelling tot eerdere opvangcrises is de oorzaak deze keer niet een uitzonderlijk hoog aantal asielverzoeken. Onlangs concludeerden de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken en de Raad voor het Openbaar Bestuur nog dat het Rijk deze opvangcrisis zelf heeft veroorzaakt én in stand heeft gehouden door onder andere bezuinigingen en het sluiten van asielzoekerscentra.

Candel: “Belangrijke waarschuwingen en adviezen zijn jarenlang in de wind geslagen. Mensen op de vlucht voor oorlog of vervolging moeten fatsoenlijk worden opgevangen. Het is triest dat we nu juridische stappen moeten zetten om dit af te dwingen. We doen dit dan ook met pijn in het hart.”