De Geschiedenis van Black Friday
De oorsprong van Black Friday ligt in de Verenigde Staten, waar het traditioneel de dag na Thanksgiving plaatsvond. In de jaren ’50 en ’60 werd het vooral geassocieerd met het begin van het kerst inkoopseizoen.
Winkels boden kortingen aan op restvoorraden, showmodellen en tweedekans producten. Het doel was om magazijnen leeg te maken voor de nieuwe kerstcollecties. Black Friday stond destijds bekend als een slimme manier om zowel retailers als consumenten een voordeel te geven.
In de loop der jaren veranderde dit karakter drastisch. Vanaf de jaren ’90 begon Black Friday aan populariteit te winnen als één van de belangrijkste koopdagen van het jaar. Toen webshops in de vroege jaren 2000 hun intrede deden, ging het concept wereldwijd.
Inmiddels is Black Friday uitgegroeid tot een dagenlang evenement, met aanbiedingen die al weken van tevoren starten. Korting is niet meer beperkt tot restpartijen, maar wordt toegepast op een breed scala aan producten, van elektronica tot mode. Hierdoor is het oorspronkelijke idee van ‘bewust winkelen’ in de vergetelheid geraakt.
De praktijken van webshops
Hoewel het vertrouwen rondom Black Friday van de consument steeds meer omlaag gaat is wat veel consumenten niet weten, dat de spectaculaire kortingen die webshops tijdens Black Friday beloven vaak niet zo spectaculair zijn als ze lijken. Veel bedrijven maken gebruik van slimme prijsstrategieën om de illusie van grote kortingen te wekken.
Door het jaar heen verhogen sommige webshops hun prijzen geleidelijk, om ze tijdens Black Friday weer te laten zakken naar een zogenaamd ‘kortingsniveau’.
De oorspronkelijke prijs wordt als referentie gebruikt, maar dat is vaak niet de prijs waarvoor het product eerder werd verkocht. Dit fenomeen, ook wel ‘nep kortingen’ genoemd, voedt de twijfel over hoe eerlijk deze aanbiedingen eigenlijk zijn.
Daarnaast speelt marketing psychologie een grote rol. Consumenten worden overladen met e-mails, advertenties en pop-ups die een gevoel van urgentie creëren: ‘Op=op!’, ‘Alleen vandaag!’, ‘Mis deze deal niet!’. Deze technieken spelen in op FOMO (Fear of Missing Out), waardoor consumenten sneller geneigd zijn impulsaankopen te doen. Hoewel deze aanpak misschien effectief is voor bedrijven, roept het steeds meer vragen op over de ethiek ervan.
Het vertrouwen van consumenten staat onder druk, en dat kan op de lange termijn schadelijk zijn voor de reputatie van bedrijven.
Duurzaamheid en Black Friday
Een van de grootste problemen met Black Friday is de impact op het milieu. De dag moedigt overconsumptie aan, wat leidt tot een grotere vraag naar productie en transport. Veel van de producten die tijdens Black Friday worden gekocht, zijn impulsieve aankopen – spullen die consumenten misschien niet nodig hebben of die van lage kwaliteit zijn. Dit betekent dat ze sneller kapot gaan of ongebruikt in een kast belanden. Het resultaat: meer afval.
Bovendien heeft de productie van goedkope goederen vaak een hoge milieukosten. Denk aan de CO2-uitstoot van fabrieken, het gebruik van grondstoffen en het transporteren van producten over de hele wereld.
De logistieke druk rond Black Friday is enorm. Bedrijven moeten gigantische hoeveelheden pakketten verzenden, wat leidt tot meer vrachtverkeer, vervuiling en verpakkingsafval. Voor de consument is dit vaak onzichtbaar, maar de ecologische voetafdruk van deze dag is aanzienlijk.
Toch zijn er bedrijven en initiatieven die proberen een tegenbeweging te vormen. Zo is er Green Friday, waarbij duurzaamheid en bewust consumeren centraal staan.
Sommige merken, zoals Patagonia, moedigen consumenten aan om minder te kopen en te kiezen voor tweedehands of gerepareerde producten.
Andere bedrijven sluiten hun webshops op Black Friday als statement tegen overconsumptie. Dit soort initiatieven verdienen aandacht, omdat ze een belangrijk tegengeluid bieden in de huidige consumptiemaatschappij.
Wat kunnen we hieraan doen
Als consumenten kunnen we bewuster omgaan met hoe we winkelen. Black Friday hoeft geen excuus te zijn voor impulsief gedrag. Stel jezelf de volgende vragen voordat je een aankoop doet:
- Heb ik dit product echt nodig?
- Is de korting daadwerkelijk zo goed als het lijkt?
- Kan ik een duurzamer alternatief vinden, zoals een tweedehands product?
Daarnaast kunnen we bedrijven steunen die transparant en duurzaam opereren. Let op keurmerken, recyclebare verpakkingen en merken die open zijn over hun productieprocessen. Mooi voorbeeld is E-styleaudio.nl die bij de producten waar een product van is teruggestuurd gelijk een link plaatst naar de 2e kans van het product.
Als consument hebben we meer invloed dan we denken. Door bewuste keuzes te maken, kunnen we bedrijven aanmoedigen om duurzamer te handelen.
Conclusie
Black Friday is geëvolueerd van een praktische dag voor koopjesjagers naar een wereldwijde kortings gekte. Hoewel het voor consumenten aantrekkelijk kan lijken, zijn er serieuze vragen over de duurzaamheid ervan.
Webshops spelen in op onze consumptiedrang met slimme prijsstrategiën en agressieve marketing, wat leidt tot overconsumptie en een groeiende milieubelasting.
Het is tijd om kritisch na te denken over hoe we Black Friday benaderen. Door bewust te winkelen en duurzame alternatieven te overwegen, kunnen we bijdragen aan een meer verantwoorde consumptiemaatschappij.
Misschien wordt het dan tijd om Black Friday niet langer te zien als een dag van kortingen, maar als een kans om bewuster te kiezen.
