De vlucht naar binnen
Zodra de klok is verzet en het vroeg donker wordt, zie je een duidelijke piek in de schermtijd. Het slechte weer en de kou zorgen ervoor dat mensen minder geneigd zijn om de deur uit te gaan. De bank wordt de favoriete verblijfplaats en de telefoon is daarbij nooit ver weg. Uit verveling of simpelweg om de avond door te komen, grijp je sneller naar het scherm. Het aanbod aan digitaal vermaak is enorm en vervangt in deze maanden vaak de buitenactiviteiten. Of iemand nu kiest voor het streamen van een serie, het spelen op online gokkasten of het lezen van het nieuws, het gebeurt allemaal vanuit die warme, veilige bubbel op de bank.
Het is een vorm van digitaal cocoonen. De buitenwereld is onaantrekkelijk koud en nat, dus zoek je de afleiding binnen. In de wintermaanden consumeren mensen hierdoor aanzienlijk meer content. Lange artikelen worden vaker gelezen en video’s worden vaker helemaal afgekeken. De aandachtsspanne lijkt in de winter net iets langer te zijn dan in de onrustige zomermaanden, waarin er altijd wel iets beters te doen is buiten.
De telefoon als functionele assistent in de zomer
In de zomermaanden ziet het gebruik er heel anders uit. De totale schermtijd daalt vaak, maar de frequentie van korte sessies neemt toe. Je gebruikt de telefoon dan veel functioneler. Het apparaat dient als navigatiesysteem naar dat ene strandje, als camera om herinneringen vast te leggen of als ticket voor een festival. Het is een gebruiksvoorwerp dat het leven buiten makkelijker maakt.
Mensen zitten in de zomer minder lang achter elkaar op hun scherm. Je zit op een terras en praat met vrienden, in plaats van dat je ze appt vanaf de bank. De telefoon ligt wel op tafel, maar de focus ligt meer op de fysieke omgeving. Het scrollen door tijdlijnen gebeurt vluchtig, vaak even snel tussendoor of tijdens het wachten op een drankje. De ‘fear of missing out’ is in de zomer ook anders; je bent bang om het mooie weer te missen, niet zozeer de online updates.
Techniek en temperatuur
Naast het menselijke gedrag heeft het weer ook invloed op de techniek zelf. Iedereen heeft het wel eens meegemaakt: je staat in de vrieskou op de trein te wachten en ineens valt je telefoon uit, ook al gaf de batterij nog twintig procent aan. Lithium-ion batterijen, die in vrijwel alle smartphones zitten, houden niet van kou. De chemische reactie in de accu vertraagt bij lage temperaturen, waardoor de capaciteit tijdelijk afneemt. In de winter is het dus zaak om je toestel warm te houden, bij voorkeur in een binnenzak dicht op je lichaam.
In de zomer speelt juist het tegenovergestelde probleem. Oververhitting ligt op de loer als je het toestel in de volle zon laat liggen, bijvoorbeeld op een handdoek aan het strand of op het dashboard van de auto. Het scherm dimt automatisch en in extreme gevallen schakelt de telefoon zichzelf uit ter beveiliging. Het seizoen dwingt je dus om ook fysiek anders met je elektronica om te gaan.
Sociaal contact verandert van vorm
De behoefte aan sociaal contact blijft het hele jaar door bestaan, maar de invulling verschuift. In de wintermaanden is de drempel om ’s avonds nog de deur uit te gaan hoog. Regen en wind nodigen niet uit tot een spontaan bezoekje. Hierdoor verschuift het contact naar digitaal. Videobellen en lange app-gesprekken vervangen de spontane ontmoetingen. De telefoon is in deze periode de levenslijn met de buitenwereld.
Zodra de zon weer schijnt, zie je dat dit digitale contact weer afneemt ten gunste van ‘real life’ ontmoetingen. De appjes worden korter en praktischer: “Waar ben je?” of “Hoe laat op het terras?”. De telefoon faciliteert de ontmoeting, maar vervangt deze niet.
De impact op je slaapritme
Een belangrijk aandachtspunt in de winter is de invloed van blauw licht. Omdat het buiten vroeg donker is, worden je ogen in de avonduren relatief veel blootgesteld aan het kunstlicht van schermen. Dit kan de aanmaak van melatonine verstoren, het hormoon dat ervoor zorgt dat je slaperig wordt. In de zomer, wanneer je tot laat in de avond buiten bent en geniet van natuurlijk licht, is dit effect vaak minder verstorend voor je biologische klok.
