Unieke sluis uit 1573 opgegraven onder Damsterdiep in Groningen

Van deze sluis zijn tot verrassing de sluisdeuren bewaard gebleven, en ook de remmingspalen langs de kademuren.

Het Damsterdiep werd aangelegd in het begin van de 15e eeuw, als waterverbinding tussen de stad en Delfzijl. Het kanaaldeel dat nu is opgegraven kwam te liggen op de plaats van een oudere sloot. Tussen het Schuitendiep en het Damsterdiep lag een overtoom, een verharde flauwe helling, waar schepen overheen konden worden getrokken.

In 1573 krijgt Harmen Clasen ´mestertimmerman van Harlingen´ opdracht van de Stad om een sluis te bouwen. Westfaals eikenhout haalt hij zelf uit Emden. De stenen voor kademuren komen uit de omgeving, zogenaamde rooswinkels, een soort dunne kloostermop. De sluis en het Damsterdiep worden in het begin van de 19e eeuw vernieuwd. Dat is in de opgraving goed te zien aan de kleinere stenen die toen in het metselwerk zijn gebruikt.

In 1883 wordt de sluis afgedankt en gedempt met grond die vrijkwam bij het afgraven van de stadswal. Voordien is de sluisbodem niet schoongemaakt. Het slib op de bodem wordt gesaneerd en de vondsten daaruit worden bewaard. Het resterende deel van het kanaal is tot kort na de Tweede Wereldoorlog in gebruik gebleven en moest toen plaatsmaken voor parkeerruimte en de Europaweg. Het werd in 1953 gedempt met zand. Dit deel wordt in de komende weken opgegraven. Dan komt ook het zogenaamde Poortershuisje aan bod, een gebouw dat tot de verwoesting in 1945 één van beroemdere monumenten in Groningen was.

De opgravingen worden uitgevoerd door archeologen van de gemeente Groningen, de Stichting Monument en Materiaal te Groningen, Archeological Research and Consultency te Groningen, Oranjewoud BV en Azimuth BV, dat de kademuren met laser digitaal in beeld brengt (aanstaande vrijdag).