Onderzoek UMCG met virtueel sollicitatiegesprek brengt stress in kaart

Door gebruik te maken van virtual reality (VR) is het mogelijk om zeer realistische situaties na te bootsen waardoor gemeten kan worden hoe iemand met een stressvolle situatie omgaat. Zo kunnen technieken om met stress om te leren gaan worden ontwikkeld. 

PhD-onderzoeker Mathijs Nijland en onderzoeksmedewerker Bart Lestestuiver zijn nauw betrokken bij de uitvoering van het onderzoek naar stressweerbaarheid dat de naam ‘Building Bounce Back’ draagt. “Lichamelijk gezien wordt stress geassocieerd met allerlei klachten zoals hart- en vaatziekten. We zien dat mensen psychisch en lichamelijk opknappen wanneer stress wordt verminderd. Stressweerbaarheid is dus in veel situaties belangrijk”, zegt Nijland.

Het onderzoek met de virtuele stresstest is gericht op het gecontroleerd opwekken van stress. Het doel is om te kijken of het lukt om met de virtuele stresstest een even goede stressrespons op te wekken in vergelijking met de echte stresstest. Uiteindelijk is het de bedoeling om mensen technieken aan te leren hoe ze met die stress om kunnen gaan. 

Een bekende test in de psychologie om stress op te wekken, is de Trier Social Stress Test (TSST). Een proefpersoon zit eerst een poos in een wachtkamer en heeft dan een gesprek met een sollicitatiepanel. Daarna volgt nog een rekentest. 

“De proefpersoon wordt beoordeeld en moet presteren, wat veel stress oplevert”, legt Nijland uit. Tijdens de test worden continue metingen uitgevoerd. “Nadeel van de test is dat je voor het sollicitatiepanel een ruimte nodig hebt voor twee personen die altijd precies op dezelfde manier moeten reageren. Daarom hebben we bedacht om de stresstest in virtual reality te bouwen.” 

De personages in de virtuele test bewegen en spreken zo realistisch mogelijk. Als de panelleden verveeld zijn, checken ze hun smartphone. Bij aandacht gedrag gaan ze juist helemaal naar voren zitten op hun stoel. 

De stress wordt op twee manieren door de onderzoekers gemeten.“Voorafgaand en na elk onderdeel vullen de proefpersonen een vragenlijst in. Tijdens het invullen wordt de hoeveelheid speekselcortisol gemeten door op een watje te kauwen. Zo weten we hoeveel stresshormoon iemand heeft op dat moment. Daarnaast wordt de hartslag continue gemeten”, legt Nijland uit. 

De pilot is inmiddels afgerond en de eerste resultaten zien er goed uit. Er wordt bovendien gewerkt aan een upgrade met een controlevariant in de vorm van een vriendelijke versie. “Uit de metingen blijkt dat er een toename is in stress voor en na de test. Hier kunnen we verder mee werken. En met de upgrade kunnen we een gerandomiseerd onderzoek doen met een controlegroep”, aldus Nijland.

Uiteindelijk willen de onderzoekers de verzamelde data vergelijken met de data die al bekend is uit de literatuur. “Daarmee zouden we kunnen aantonen dat deze VR-stresstest eigenlijk net zo effectief is of misschien zelfs wel effectiever dan de echte variant. Als blijkt dat het een goed werkende stresstest is, kun je in de toekomst iemand van tevoren stress reducerende technieken aanleren zoals een ademhalingsoefening. Dit zou in verschillende situaties van toepassing kunnen zijn, zoals bij de behandeling van psychiatrische patiënten, maar ook bij burn-out herstel van werknemers”, zegt Nijland enthousiast. 

Foto: Henk Veenstra