Zij hadden gevolg gegeven aan een oproep van Robert Mulder om te helpen met het verzamelen van zo veel mogelijk persoonlijke informatie over in de oorlog vermoorde bewoners van de Herewegbuurt.
“Elke naam telt”, zo luidt de naam van het project, dat je kort zou kunnen omschrijven als een Groningse variant op de “Stolpersteine”, de koperen plaatjes voor de woningen waar in de oorlog Joodse mensen woonden die werden weggehaald en vermoord.
Bij “Elke naam telt” gaat het echter om veel meer dan een naam. De mensen die gegevens aanleverden hebben geprobeerd om zo veel mogelijk van de levensgeschiedenis van de individuen te achterhalen.
“Kijk: we weten dat er in Groningen ruim drieduizend Joodse inwoners zijn weggevoerd en vermoord. Maar dat is maar een getal. We willen graag laten zien dat dit allemaal Groningers waren als u en ik, met hun eigen problemen, idealen, carrières of liefdes. De essentie van het project “Elke naam telt” is dat we deze vermoorde mensen weer terug willen halen uit de anonimiteit. We brengen namen, en mensen terug en brengen ze zo weer thuis”, aldus Robert Mulder.
In de Herewegbuurt alleen werden 125 mensen weggehaald en vermoord. Tijdens het project is informatie verzameld over 50 van hen. Zoals over Lina Elsje Sophie West uit de Tweede Willemstraat. Geboren in Groningen in 1923, vermoord in Auschwitz in februari 1943 op 19-jarige leeftijd. Of Frederika Goldsmith uit de Rabenhauptstraat, omgekomen in Sobibor in 1943.
“Dertig mensen hebben ons bij dit project geholpen met zoeken naar wat er met Joodse bewoners is gebeurd. Daar zijn we tijdens de coronatijd mee bezig geweest. Ik wilde niet alleen hun namen, maar wilde álles weten over die mensen, en vandaar de panelen. Allemaal verhalen van gewone mensen: artsen, handelaren, onderwijzeressen, mensen die hun lief en leef deelden. Het was emotioneel om het allemaal uit te zoeken, de coronatijd was daarbij vergeleken maar een bagatel. Wát een ellendige verhalen. Over de tweejarige Clara Wijnberg bijvoorbeeld die aan de hand van haar moeder de gaskamer binnenliep. Dat kun je dramatiseren, maar zo is het wel gegaan”, zegt Robert Mulder.
De expositie Elke Naam Telt was, zoals gezegd, slechts kort in de Synagoge te zien om een indruk te geven waar het om draait. Het is de bedoeling dat de panelen volgend jaar terugkeren, maar dan geplaatst op zuiltjes, die worden geplaatst op een uitgelegde plattegrond van de wijk. Bezoekers kunnen dan door die “straten” langs de voormalige adressen van de vermoorde bewoners wandelen. Deze presentatie is dan in de synagoge te zien van 8 – 15 mei 2022.
Mogelijk dat die expositie van volgend jaar ook nog inwoners van andere wijken inspireert tot vergelijkbare projecten. Wie er meer over wil weten kan een mailtje sturen naar Robert Mulder (info@robertmulder.nl).
