Wonen

Groninger vereniging 's Lands Weerbaarheid oudste schuttersvereniging van Nederland

De in de stad Groningen gevestigde schietvereniging 's Lands Weerbaarheid viert op 6 mei 2017 haar 150-jarig bestaan. Het is waarschijnlijk de oudste schuttersvereniging van Nederland. Ooit begon het als een militair weerbaarheidkorps opgericht door notabelen, maar inmiddels is het al lange tijd een schietvereniging.


Leestijd: 3 minuten

Groninger vereniging 's Lands Weerbaarheid oudste schuttersvereniging  van Nederland
Groninger vereniging 's Lands Weerbaarheid oudste schuttersvereniging van Nederland

De viering op 6 mei gebeurt met een uitgebreid arrangement in de Vesting Bourtange. Het dertigste  lustrumfeest wordt geopend op de vestingwal met kanonschoten, verwijzend naar de militaire oorsprong  van het  Groninger Weerbaarheidkorps uit 1867. Haar geschiedenis is nauw verweven met die van de stad.    Van de circa 750 bij de Koninklijke Nederlandse Schietsport Associatie (KNSA) aangesloten verenigingen met samen ruim 40.000 geregistreerde sportschutters, is de 'Vereniging tot Bevordering van 's Lands Weerbaarheid'  uit Groningen met haar 150-jarig bestaan waarschijnlijk de oudste schuttersvereniging in ons land.

De vereniging kan bogen op een historisch en roemrijk verleden. De oprichting in Groningen op 27 maart 1867 van dit destijds militaire weerbaarheidkorps ontstond op initiatief van een negental voorname heren uit Stad en Ommeland.

Na een oproep in de Provinciale Groninger Courant kwam een talrijk publiek naar de oprichtingsvergadering in De Harmonie. In zijn openingsrede omschreef de heer A.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren het doel van de oprichting als volgt: "Neerlands weerbaarheid te bevorderen en in het bijzonder in geval van oorlog de vesting Groningen en hare omstreken te helpen verdedigen".

Ruim 70 mannen meldden zich vervolgens spontaan aan als lid. De jaarcontributie werd vastgesteld op drie gulden. Bij de uiteindelijk samenstelling van het korps was het aantal leden al flink toegenomen. Alle korpsleden, zowel de officieren en onderofficieren als de manschappen, droegen fraaie, met sjerp en koorden uitgedoste, uniformen. De officieren werden benoemd en ontslagen door de Koning. De Minister van Oorlog stelde de nodige wapens en munitie beschikbaar.  

Ook andere namen uit de oprichtingsperiode leven nog voort in straatnamen, waaronder De Ranitz, Quintus, Van Swinderen, W.A. Schoten en J.E. Scholten (stichter van het Stadspark te Groningen}.     Al in mei 1868 was het korps ceremonieel aanwezig bij de eerste steenlegging van het monument in Heiligerlee ter gelegenheid van de 300ste verjaring van de Slag bij Heiligerlee. Medio 1873 trad het korps opnieuw aan tijdens de plechtige onthulling van dit monument door Z.M. Koning Willem 3.   

In 1887 kwam een wijziging van de Grondwet tot stand waarin de bepaling was opgenomen dat iedere Nederlander dienstplicht zou moeten vervullen tot handhaving van de onafhankelijkheid van Nederland en ter verdediging van het grondgebied. In 1896 kwam er een wetgeving op het terrein van vuurwapens.

Deze eerste wapenwet moest echter vooral stroperij tegengaan. De afbouw van de Nederlandse schutterij c.q. weerbaarheidkorpsen als militaire organisatie werd daarna uiteindelijk geregeld in de Landweerwet van 24 juni 1901. Vanaf die tijd werden de korpsen officieel opgeheven en vervangen door een Landweer die bestond uit dienstplichtigen en vrijwilligers.    Vooruitlopend op deze wat traag verlopende ontwikkeling had de ledenvergadering van het Groninger korps al in december 1896 besloten verder te gaan als een gewone burgerlijke schietvereniging.    In de oorlogsjaren 1940-1945 mocht de schietsport op gezag van de Duitse bezetter niet worden beoefend en moesten alle schietverenigingen en schutters hun wapens inleveren. De leden van 's Lands Weerbaarheid kwamen in die vijf jaren overigens nog wel regelmatig bijeen op de traditionele dinsdagavonden.

Tot 1940 werd de schietsport op verschillende locaties zowel in de stad (De Linie in Helpman) als daarbuiten op een open schietbaan in Tynaarlo beoefend. Na de oorlog, omstreeks 1946, betrok 's Lands Weerbaarheid samen met de in 1902 opgerichte schietvereniging' Groningen’ de kelderruimte van het Stadspark Paviljoen in Groningen waar een schietbaan van 12-meter kon worden ingericht.

De in 1955 opgerichte schietvereniging ’Martini’ kwam zich hier als derde gebruiker melden. In 1988 werd de kelderruimte onder de supermarkt aan de De Savornin Lohmanlaan in Helpman betrokken. De exploitatie kwam in handen van de daartoe opgerichte Stichting Schietbanen Groningen.

Naast de drie eerder genoemde verenigingen maken ook de Groninger schietverenigingen 'Helpman' en 'Rabenhaupt' gebruik van deze ruime accommodatie met kantine en vijftien schietpunten. De vijf verenigingen hebben in deze locatie elk hun eigen wekelijkse verenigingsavond.   

Met de introductie in 1992 van de schietsport voor blinden en slechtzienden behaalde 's Lands Weerbaarheid een landelijke primeur. De officiële ingebruikneming van de eerste Nederlandse schietfaciliteit voor schutters met een visuele beperking, waarbij geschoten wordt  met een akoestische richtkijker  op het luchtdrukgeweer, had plaats tijdens de receptie t.g.v. van het 125-jarig jubileum van de vereniging.

Voor nadere informatie en foto's zie: www.slandsweerbaarheid.nl

(Auteur: R. Tammeling persvoorlichter Vereniging tot Bevordering van 's Lands Weerbaarheid)