In een viertal deelonderzoeken onderzocht Dam de economie van maatschappelijk verantwoord ondernemen, met de nadruk op de rol van financiële markten en instellingen. De afgelopen dertig jaar is er veel tegenstrijdige literatuur verschenen omtrent de relatie tussen MVO en bedrijfsfinanciële prestaties.
Goodwill
Dam laat zien dat er in de bestaande literatuur een paradox bestaat door een onderscheid te maken tussen de winst en de waarde van een onderneming. MVO kost geld en gaat zodoende ten koste van de winst, maar hier staat een andere vorm van waarde tegenover. “Voor een goed milieu of betere arbeidsomstandigheden bestaat geen handel, maar wel veel waardering. Die waardering beïnvloedt via beleggers de marktwerking.” Beleggers willen liever niet investeren in een bedrijf dat aan kinderarbeid doet of het milieu aan zijn laars lapt. Niet alleen omdat beleggers dit zelf zo belangrijk vinden, maar ook omdat ‘onverantwoord’ gedrag in feite risicovol gedrag is. Verantwoorde ondernemers zullen daarom een vorm van goodwill creëren bij beleggers. Zodoende levert MVO een bedrijf misschien geen directe winst op, maar het zal wel de uiteindelijke waarde van de onderneming verhogen.
Geen negatieve reacties aandelenmarkt
Verder concludeert Dam dat de aandelenmarkt niet negatief reageert op banken die duurzame ontwikkeling nastreven. Hij onderzocht de verschillen tussen banken die wel en niet de Equator Principes ondertekenden: een verdrag dat banken verplicht zich aan opgestelde sociale en milieuprincipes te houden. Behalve op sociale prestaties vond Dam geen significante verschillen. Wel viel het hem op dat vooral grote banken de principes ondertekenden. Dam: “Mogelijk zijn er toch kosten aan verbonden en maken grote banken gebruik van schaalvoordelen. Of deze banken kunnen de risico’s van onverantwoordelijkheid niet lopen, omdat alle ogen juist op hen gericht zijn.”
Toekomstige generaties
Dam deed ook onderzoek naar maatschappelijk verantwoord beleggen. Het is een klassiek probleem dat toekomstige generaties de lasten moeten dragen van de vervuiling van huidige generaties. Volgens Dam ligt hiervoor een oplossing in verantwoord beleggen. Een bedrijf dat sociale en milieuprincipes aan zijn werkwijze koppelt, zal om de waarde van zijn aandelen te waarborgen deze principes ook moeten blijven naleven. Verantwoord beleggen is daarom een manier om generaties aan elkaar te linken en duurzame ontwikkeling te stimuleren.
Vervuilingsparadijzen
Ten slotte onderzocht Dam of de veronderstelde ‘vervuilingsparadijzen’ daadwerkelijk bestaan. Hij concludeert dat de strenge Europese sociale en milieuwetgeving er inderdaad voor zorgt dat onverantwoorde multinationals zich naar ontwikkelingslanden verplaatsen. Voor verantwoordelijke ondernemingen is het juist niet aantrekkelijker om naar ontwikkelingslanden te verhuizen. Dam: “Met mijn proefschrift wil ik aantonen dat de externe effecten, zoals een slecht milieubeleid, kinderarbeid, of slechte sociale omstandigheden uiteindelijk zullen terugslaan op de waarde van het bedrijf. De belegger die vooruit kijkt, zal investeren in bedrijven die niet alleen direct winstgevend zijn voor nu, maar ook waardegevend zijn voor de toekomst.”
