De beslissing is gecommuniceerd in een brief die maandagavond is verstuurd aan gemeenteraden in Groningen en Noord-Drenthe, waterschappen en provinciale staten van Groningen.
Wat is een AI-factory ook alweer?
Een AI-factory is in principe een supercomputer die kan worden ingezet om toepassingen van kunstmatige intelligentie te ontwikkelen. Met deze toepassingen kunnen maatschappelijke problemen zoals de druk op de zorg mogelijk verminderen. Bij de AI-factory hoort ook een expertise-centrum voor specialisten. Deze zou in het Niemeyer-complex worden ondergebracht.
Verder biedt een AI-factory ook toegang tot databronnen die voldoen aan de Europese veiligheidsnormen. Landen zoals China en de Verenigde Staten investeren al jaren fors in kunstmatige intelligentie en dit zorgt ervoor dat Europa voor een deel afhankelijk is hiervan. Een voordeel van AI-fabrieken op Europees grondgebied is dat die afhankelijkheid vermindert. Daarom heeft de Europese Commissie een pot van 200 miljard geld in het leven geroepen om kunstmatige intelligentie in Europa te stimuleren, onder andere door de bouw van AI-fabrieken.
Er zijn verschillende redenen waarom Groningen als een goede locatie voor de Nederlandse AI-factory wordt gezien. Ten eerste is er veel bedrijvigheid en zijn er verschillende toonaangevende kennisinstellingen in het Noorden. Ook de beschikbare energie en de mogelijke locaties in de stad zijn belangrijke factoren.
Wat brengt de AI-factory Groningen?
In 2024 heeft de NOM onderzoek gedaan naar de impact van zo’n AI-factory in het Noorden. Daaruit bleek dat het de brede welvaart van de regio sterk zou verbeteren, maar wel onder de voorwaarde dat de supercomputer wordt afgestemd op de behoeften van het regionale bedrijfsleven. Het is dan ook geen verrassing dat in het huidige plan regionale partijen voorrang moeten krijgen op het gebruik van 25 procent van de rekenkracht van de supercomputer en het expertisecentrum. Verder stelt de NOM dat een AI-factory het Noorden kan helpen met innovaties binnen de maritieme en maakindustrie. En als kers op de taart: een AI-factory zou het aantrekkelijker maken voor bedrijven om zich in de regio te vestigen.
De afgelopen maanden kwamen er al positieve reacties over de plannen van onder andere het UMCG. Het ziekenhuis ziet AI als een oplossing voor problemen waar de zorg tegenaan loopt, en de AI-factory is dus een kans om dit aan te grijpen.
Wat nu?
Nu Groningen en Noord-Drenthe bekend hebben gemaakt dat vanuit Nij Begun een bedrag van tussen de 40 en 60 miljoen euro beschikbaar is voor de bouw van een AI-factory, is de regio een stap dichter bij de bouw. Er moet echter vanuit het Rijk ook geld worden vrijgemaakt. Binnenkort wordt hierover een besluit genomen.
Als alles volgens plan verloopt kan Nederland eind juni een verzoek sturen naar de Europese Commissie. Als die positief is over de plannen van een AI-factory in Groningen, dan wordt het bedrag van tussen de 80 tot 120 miljoen verdubbeld.
