Onderzoek naar nieuwe behandeling prostaatkanker in UMCG

Drie onderzoekers van het UMCG hebben een subsidie van KWF Kankerbestrijding ontvangen van € 500.000,- voor onderzoek naar een nieuwe behandeling van prostaatkanker. Doel van hun onderzoek is het gericht versterken van het ‘chemo-vaccinatie effect’. Dit is het effect waarbij dode kankercellen na chemotherapie kunnen bijdragen aan het opwekken van een afweerreactie tegen nog levende kankercellen. Het onderzoek kan helpen bij het ontwikkelen van betere vaccins voor het bestrijden of voorkómen van prostaatkanker en andere vormen van kanker.

Prostaatkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen. De laatste jaren is het aantal gevallen van prostaatkanker sterk gestegen. Tijdig opgespoord is prostaatkanker nog te genezen door bijvoorbeeld chirurgische verwijdering van de aangedane prostaat. Dit is een complexe ingreep met kans op impotentie en incontinentie. Echter, wanneer de ziekte is uitgezaaid is genezing meestal niet meer mogelijk en is de levensverwachting beperkt.

Recent is ontdekt dat stervende en dode kankercellen die ontstaan tijdens de behandeling met bepaalde chemotherapie, kunnen bijdragen aan het opwekken van een afweerreactie tegen de nog levende kankercellen. Deze afweerreactie, ook wel “chemo-vaccinatie effect” genoemd, is helaas veel te zwak om de ziekte te bedwingen. Doel van dit onderzoek is dit effect gericht te versterken. Hiervoor is het belangrijk dat bepaalde opvreetcellen (dendrieten) van het immuunsysteem de stervende en dode kankercellen beter weten te vinden en effectiever opeten en verwerken.

Met dit doel hebben de onderzoekers Wijnand Helfrich en Edwin Bremer (Chirurgische Oncologie) en oncologisch-uroloog Igle Jan de Jong nieuwe recombinante eiwitmoleculen ontworpen die in staat zijn om selectief bepaalde ‘afweerversterkende’ signalen af te leveren op het celoppervlak van prostaatkankercellen. Een van die signalen betreft een zogenaamd ‘eet mij op’-signaal. Door het afleveren van dit signaal op kankercellen worden de al aanwezige opvreetcellen aangespoord om beter hun werk doen. Daarnaast wordt ook nog een immunologische ‘lokstof’ afgeleverd op – en in de buurt van prostaatkankercellen, zodat meer dendrieten hun weg weten te vinden naar de prostaatkankercellen.

De geneesmiddelen-studie vindt eerst in een van de UMCG-laboratoria plaats. Als alle resultaten gunstig zijn gaan de onderzoekers daarna na of de ontwikkelde geneesmiddelen geschikt gemaakt kunnen worden voor toepassing in de patiëntenzorg. De studie wordt geheel in het UMCG uitgevoerd en duurt 4 jaar.